Konya Mevlâna Müzesi Erişilebilirliğinin Değerlendirilmesi: Mevcut Durum ve İyileştirme Önerileri

Öz

Erişilebilirlik, bireylerin fiziksel ve sosyal çevrelerine eşit ve adil bir biçimde katılımını sağlamak adına vazgeçilmez bir hak olarak ortaya çıkmaktadır. Engelli bireyler için bu kavram, yalnızca fiziksel mekânların uygunluğuyla sınırlı kalmayıp, aynı zamanda kültürel ve sosyal etkinliklere katılımı da kapsayan çok boyutlu bir olgudur. Dünya genelinde yaklaşık 650 milyon engelli bireyin yaşadığı göz önüne alındığında, müzeler gibi kültürel kurumların engelli bireyler tarafından erişilebilir ve ziyaret edilebilir hale getirilmesi, sosyal inklüzyon açısından büyük bir önem taşımaktadır. Bu bağlamda, Konya Mevlâna Müzesi, tarihi ve kültürel önemiyle dikkat çeken bir mekân olmasının yanı sıra, engelli bireyler için sunduğu erişim olanakları açısından da değerlendirilmesi gereken bir alan olarak öne çıkmaktadır.

Bu çalışma, tarihi ve kültürel açıdan derin bir öneme sahip olan Konya Mevlâna Müzesi'nin, fiziksel, işitme ve görme engelliler için mevcut erişilebilirlik durumunu derinlemesine inceleyerek, bu alandaki eksiklikleri tespit etmeyi ve somut iyileştirme önerileri sunmayı amaçlamıştır. Çalışma, nitel araştırma yöntemlerinden eylem araştırması deseni kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Araştırma sürecinde, müze içerisindeki erişilebilirlik olanakları detaylı bir şekilde gözlemlenmiş ve bu gözlemler yerinde tespitlerle desteklenerek fotoğraflarla kayıt altına alınmıştır. Ayrıca, gözlem formları hazırlanarak müze çalışanlarıyla yapılan görüşmeler aracılığıyla mevcut durum hakkında kapsamlı bilgiler toplanmıştır. Çalışmanın bulguları, Konya Mevlâna Müzesi'nin ulusal ve uluslararası erişilebilirlik standartlarına göre incelenmesi sonucunda, fiziksel, görsel ve işitsel engellilere yönelik mevcut koşulların yetersiz olduğunu ortaya koymuştur. Bu bulgular doğrultusunda, müzenin erişilebilirliğini artırmak amacıyla ulaşım, bilgiye erişim ve fiziksel altyapıda kapsamlı iyileştirmelerin zorunlu olduğu sonucuna varılmıştır. Dolayısıyla, müzenin herkes için erişilebilir bir hale getirilmesi amacıyla kapsamlı bir iyileştirme planının hayata geçirilmesi önerilmektedir.